Ο Ιησούς και η γυναίκα στην πρώτη χριστιανική Εκκλησία

Όχι μόνο στην κοινωνική του συμπεριφορά, αλλά κατ’ εξοχήν στη θεολογική του επιχειρηματολογία αναφορικά με τη γυναίκα, μπορούμε ανεπιφύλακτα να ισχυριστούμε, ότι ο Ιησούς „πρωτοτύπησε“. Πέρα από το αδιάψευστο γεγονός, ότι ο Χριστός με την τοποθέτησή του έναντι των γυναικών παραβίασε πολλές κοινωνικοπολιτιστικές διατάξεις της εποχής του, πρέπει να τονισθεί ότι στα λόγια του εμφαίνεται μια καινούρια χροιά αναφορικά με την μέχρι τούδε επικρατούσα θέση και αξία της γυναίκας. Μέσα λοιπόν στα πλαίσια της  πίστεως στο νέο κόσμο που θεμελιώνεται, ο Ιησούς ασφαλώς εξισώνει γυναίκες και άνδρες.

Ο Ιησούς πλησιάζει, εμπνέει και συνδιαλέγεται με τις γυναίκες του καιρού του πολλές φορές κατά τρόπο σκανδαλιστικό για τους άλλους, συμπεριλαμβανομένων και των δώδεκα μαθητών του.

•  Ο Ιησούς διδάσκει αιώνια ρήματα τη σαμαρίτιδα, όπως „πνεύμα ο θεός, και τους προσκυνούντας αυτόν εν πνεύματι και αληθεία δει προσκυνείν“ (Ιν 4,24) και περαιτέρω έκπληκτοι „οι μαθηταί αυτού εθαύμαζον ότι μετά γυναικός ελάλει“ (Ιν 4,27).

  

• Επίσης προκαλεί με τον τρόπο του τη συροφοινίκισσα γυναίκα από την Τύρο να αποκαλύψει και στους άλλους την παγκόσμια αποστολή του μεσσιανικού κηρύγματος: „κύριε και τα κυνάρια υποκάτω της τραπέζης εσθίουσιν από των ψιχίων των παιδίων“ (Μκ 7,28).

•  Ανατρέπει κοινωνικά δεδομένα υπερασπίζοντας την αξία της γυναίκας που κατεπιέζετο από την ανδρική εξουσία της εποχής.

• Επεμβαίνει και για την αποκατάσταση γυναικών που επλήγησαν από κοινωνικές αδικίες (όπως χήρες ή γυναίκες με χρηματικά χρέη) καθώς επίσης και για τη στήριξη γυναικών που υπήρξαν θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης (όπως εκδιδόμενες γυναίκες).

• Βρίσκει το θάρρος να μεσολαβήσει στον παρ’ ολίγον λιθοβολισμό μιάς μοιχευομένης γυναίκας με την αποστομωτική του πρόκληση: „ο αναμάρτητος υμών πρώτος επ’ αυτήν βαλέτω λίθον“ (Ιν 8,7).

•  Στην ίδια συνάφεια ανήκει και η διήγηση περί εκείνης της αμαρτωλού γυναίκας, η οποία ως „ποταπή“ (Λκ 7,39) εισήλθε στην οικία του Φαρισαίου Σίμωνος και „κλαίουσα τοις δάκρυσιν ήρξατο βρέχειν τους πόδας αυτού ... και κατεφίλει ... και ήλειφεν τω μύρω“ (Λκ 7,38). Ο Χριστός εξέπληξε και εσκανδάλισε τους πάντες, όταν αντί για ευχαριστίες συγχώρησε τις αμαρτίες αυτής της γυναίκας „ότι ηγάπησεν πολύ“ (Λκ 7,47).

Γυναίκες μαθήτριες του Ιησού

Το χαρακτηριστικότερο δείγμα του νέου ριζοσπαστικού τρόπου κατανοήσεως και αξιολογήσεως του γυναικείου φύλου εκ μέρους του Χριστού είναι το ζήτημα της μαθητείας γυναικών κοντά του. Βεβαίως ο στενός κύκλος των δώδεκα μαθητών αποτελείτο αποκλειστικά από άνδρες, κάτι το οποίο ήταν φυσικό και αυτονόητο για τα ιουδαϊκά δεδομένα. Όμως ο Ιησούς, θα λέγαμε, αντιτίθεται στις τότε κοινωνικές συνήθειες και προκαλεί ενσυνείδητα τα ήθη της εποχής του δεχόμενος στα πλαίσια ενός ευρύτερου κύκλου μαθητών και γυναίκες, στις οποίες παραδοσιακά αποδιδόταν συνήθως ο ρόλος αυτών που ασχολούντο αποκλειστικά με την κατοικίας τους. Ο όρος „μαθήτρια“, που απαντά στην Καινή Διαθήκη (Πρ 9,36) παράλληλα με το γνωστό και ευρύτατα χρησιμοποιούμενο όρο „μαθητής“, δηλώνει ακριβώς το σχηματισμό βοηθητικών τρόπον τινά κύκλων γυναικών, συνεργαζομένων με τον Ιησού και τους Αποστόλους

Οι μαρτυρίες της Καινής Διαθήκης για το γεγονός αλλά και για την αξιολόγηση της μαθητείας των γυναικών είναι σαφείς.

• Η ομολογία πίστεως της Μάρθας, λόγου χάριν, κατά το περιστατικό της αναστάσεως του αδελφού της Λαζάρου „συ ει ο χριστός ο υιός του θεού ο εις τον κόσμον ερχόμενος“ (Ιω 11,27) αποτελεί μία ισάξια ομολογία μαθητείας με αυτή του Πέτρου „συ ει ο χριστός ο υιός του θεού του ζώντος“ (Μτ 16,16).

•   Ένα θαυμάσιο διδακτικό παράδειγμα μαθητείας γυναικών μάς παραδίδει επίσης ο ευαγγελιστής Λουκάς κατά την περικοπή της επισκέψεως του διδασκάλου στο σπίτι των αδελφών Μάρθας και Μαριάμ (Λκ 10,38-42). Η μαθήτρια Μαριάμ εκάθησε εξ αρχής κάτω κοντά στα πόδια του Ιησού, αφουγκραζόμενη τα σωτήρια λόγια του Μεσσία, ακριβώς όπως εκάθοντο οι ιουδαίοι μαθητές κοντά στους αββάδες τους. Όταν μάλιστα η Μάρθα διαμαρτυρήθηκε στο Χριστό ότι η αδελφή της δεν τη βοηθάει στην περιποίηση των φιλοξενουμένων, πήρε από το διδάσκαλο την επιβεβαιωτική απάντηση της μαθητείας: „ενός εστιν χρεία. Μαριάμ γαρ την αγαθήν μερίδα εξελέξατο ήτις ουκ αφαιρεθήσεται αυτής“ (Λκ 10,42).

 ^[1]

Για μια ακόμη φορά υπογραμμίζει ο Χριστός την τοποθέτησή του: η μαθητεία μιας γυναίκας αξίζει πολύ περισσότερο απ’ όσο η εργασία και η προσφορά στην κουζίνα.

 ^[2]

Είναι πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι υπήρξε κάποιος πυρήνας γυναικών που ακολούθησε το Χριστό στο μεγαλύτερο μέρος της δράσης του και μάλιστα μέχρι το θάνατο και την ανάστασή του. Αυτές τις πληροφορίες τις εμπεριέχουν με παραλλαγές όλα τα Ευαγγέλια.

Όσο εκπληκτικό είναι το γεγονός της μαθητείας γυναικών κοντά σε ένα άνδρα, πράγμα αδιανόητο για τα δεδομένα της Παλαιστίνης, ακόμη θαυμαστότερη και εκπληκτικότερη είναι η πληροφορία του Λουκά, ότι αυτές οι γυναίκες „διηκόνουν αυτοίς εκ των υπαρχόντων αυταίς“ (Λκ 8,3). 

Η ίδια λοιπόν ομάδα γυναικών, που υποστηρίζει οικονομικά τις κηρυγματικές περιοδίες του και ακολουθεί τον Ιησού μαζί με τους δώδεκα από τη Γαλιλαία μέχρι την Ιουδαία, ευρίσκεται επίσης κοντά του τις τελευταίες ώρες του πάθους. „Ήσαν δε εκεί γυναίκες πολλαί από μακρόθεν θεωρούσαι, αίτινες ηκολούθησαν τω Ιησού από της Γαλιλαίας διακονούσαι αυτώ“, μας πληροφορεί και ο ευαγγελιστής Ματθαίος (Μτ 27,55). Οι γυναίκες αυτές „αι συνακολουθούσαι αυτώ από της Γαλιλαίας“ είναι παρούσες και κατά τη σταύρωση „ορώσαι ταύτα“ (Λκ 23,49).

 Μετά το θάνατο, την αποκαθήλωση και την ταφή του Ιησού οι γυναίκες παραμένουν κοντά στα γεγονότα. „Κατακολουθήσασαι δε αι γυναίκες, αίτινες ήσαν συνεληλυθυίαι εκ της Γαλιλαίας αυτώ, εθεάσαντο το μνημείον και ως ετέθη το σώμα αυτού, υποστρέψασαι δε ητοίμασαν αρώματα και μύρα“ (Λκ 23,55-56). Είναι μάλιστα οι πρώτοι μάρτυρες και οι πρώτοι κήρυκες της αναστάσεως του Κυρίου: „Και υποστρέψασαι από του μνημείου απήγγειλαν ταύτα πάντα τοις ένδεκα και πάσιν τοις λοιποίς“ (Λκ 24,9).

 Έτσι λοιπόν οι διηγήσεις των Ευαγγελίων προσδίδουν στις γυναίκες ένα σπουδαίο και καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση και επικράτηση της χριστιανικής παραδόσεως σχετικά με την ανάσταση του Κυρίου.

 Ο Ιησούς απευθύνεται εξ ίσου στον άνδρα και τη γυναίκα της εποχής (και κάθε εποχής) . Η Εκκλησία του συμπεριλαμβάνει την κοινωνία όλων των προσώπων, ανεξαρτήτου φύλου, όπως ακριβώς περιγράφει ο Λουκάς στις Πράξεις των Αποστόλων την πρωτοχριστιανική Εκκλησία: „ούτοι πάντες ήσαν προσκαρτερούντες ομοθυμαδόν τη προσευχή συν γυναιξίν και Μαριάμ τη μητρί του Ιησού και τοις αδελφοίς αυτού“ (Πρ 1,14).

^[3]

Η θέση της γυναίκας στις επιστολές του Απ. Παύλου