«κατ’ εικόνα Θεού εποίησε τον άνθρωπον» (Γεν. 5:1)

Ο άνθρωπος  αποτελεί“κοινωνία αγάπης” κατά το πρότυπο της Αγίας Τριάδος, σε αρμονία με την κτίση ολόκληρη και την πηγή της αγάπης, τον Θεό. Έτσι, όλοι οι άνθρωποι ανεξαρτήτως φυλής, χρώματος, γλώσσας, μορφώσεως, χρημάτων ή κοινωνικής θέσης, είμαστε όλοι ίσοι διότι όλοι φέρουμε τη θεία εικόνα, νου δηλαδή, ελεύθερη θέληση και αγάπη.

Η παραβολή του Καλού Σαμαρείτη

Πολύ πριν από τη Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου η χριστιανική θρησκεία είχε διακηρύξει το ανεκτίμητο της αξίας του ανθρώπινου προσώπου, το απαραβίαστο της αξιοπρέπειάς του, την πολυτιμότητα της ψυχής, προς την οποίαν δεν μπορούν να αντιπαραβληθούν όλοι οι θησαυροί του κόσμου. Και στην παραβολή του Καλού Σαμαρείτη ο Κύριος προδιέγραψε τις συνθήκες υπό τις οποίες οι χριστιανοί οφείλουμε να επιδεικνύουμε την προς τον πλησίον αγάπη μας, ανεξαρτήτως αν εκείνος ανήκει σε άλλη φυλή ή θρησκεία ή φύλο. 

Παραβολή της Τελικής Κρίσης (Ματθ. 25,31-46)

 ἐπείνασα γάρ, καὶ ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα, καὶ ἐποτίσατέ με, ξένος ἤμην, καὶ συνηγάγετέ με, γυμνός, καὶ περιεβάλετέ με, ἠσθένησα, καὶ ἐπεσκέψασθέ με, ἐν φυλακῇ ἤμην, καὶ ἤλθετε πρός με. ............................καὶ ἀποκριθεὶς ὁ βασιλεὺς ἐρεῖ αὐτοῖς· ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐφ᾽ ὅσον ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιήσατε.

 Ο ίδιος ο Κύριος μας εβεβαίωσε ότι πίσω από κάθε μικρό και ασήμαντο άνθρωπο σ' αυτόν εδώ τον κόσμο, που έχει ανάγκη βοηθείας, θα κρύβεται ο ίδιος, εις τρόπον ώστε ό,τι πρόκειται κανείς να προσφέρει για την ανακούφιση ενός τέτοιου ανθρώπου να θεωρείται ότι το προσφέρει στον ίδιο τον Θεάνθρωπο . Ειδικά δε σε ό,τι αφορά τους ξένους μάς εβεβαίωσε ότι το «ξένος ήμην και συνηγάγετέ με» (Ματθ. κε, 35)

Προς Γαλάτας 3 , 25-29

 25 ἐλθούσης δὲ τῆς πίστεως οὐκέτι ὑπὸ παιδαγωγόν ἐσμεν. 26 πάντες γὰρ υἱοὶ Θεοῦ ἐστε διὰ τῆς πίστεως ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ· 27 ὅσοι γὰρ εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθητε, Χριστὸν ἐνεδύσασθε.28 οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος οὐδὲ Ἕλλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδὲ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ· πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. 

απορρίπτεται κάθε δυσμενής διάκριση με κριτήρια τις φυσικές διαφορότητες καταφάσκοντας την ενότητα του γένους .

Προς Κολοσσαείς , 3, 11

 « .όπου δεν είναι Έλλην και Ιουδαίος, περιτομή και ακροβυστία, βάρβαρος, Σκύθης, δούλος, ελεύθερος αλλά τα πάντα και εν πάσι είναι ο Χριστός.» 

 Πράξ. 17, 25 

«εποίησεν εξ ενός αίματος πάν έθνος ανθρώπων κατοικείν επί παντός προσώπου της γης, ορίσας... τας οροθεσίας της κατοικίας αυτών» θεωρώντας κάθε άνθρωπο παιδί του ίδιου Θεού και εικόνα Του επί της γης

Πράξ.

.......Πάρθοι καὶ Μῆδοι καὶ ᾽Ελαμῖται, καὶ οἱ κατοικοῦντες τὴν Μεσοποταμίαν, ᾽Ιουδαίαν τε καὶ Καππαδοκίαν, Πόντον καὶ τὴν ᾽Ασίαν, Φρυγίαν τε καὶ Παμφυλίαν, Αἴγυπτον καὶ τὰ μέρη τῆς Λιβύης τῆς κατὰ Κυρήνην, καὶ οἱ ἐπιδημοῦντες ῾Ρωμαῖοι, ᾽Ιουδαῖοί τε καὶ προσήλυτοι, Κρῆτες καὶ ῎Αραβες, ἀκούομεν λαλούν των αὐτῶν ταῖς ἡμετέραις γλώσσαις τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ; .....

........Τοῦ δὲ πλήθους τῶν πιστευσάντων ἦν ἡ καρδία καὶ ἡ ψυχὴ μία, καὶ οὐδὲ εἷς τι τῶν ὑπαρχόντων αὐτῷ ἔλεγεν ἴδιον εἶναι, ἀλλ᾽ ἦν αὐτοῖς ἅπαντα κοινά. καὶ μεγάλῃ δυνάμει ἀπεδίδουν τὸ μαρτύριον οἱ ἀπόστολοι τῆς ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου ᾽Ιησοῦ, χάρις τε μεγάλη ἦν ἐπὶ πάντας αὐτούς. οὐδὲ γὰρ ἐνδεής τις ὑπῆρχεν ἐν αὐτοῖς·

Επί του όρους ομιλία

Ματθ. 6,32

 «πάντα γαρ ταύτα τα έθνη επιζητεί»

Ματθ. 28, 19

 «πορευθέντες, μαθητεύσατε (=κάμετε μαθητές - χριστιανούς) πάντα τα έθνη» (=λαούς)

Πράξ. 10,34

«εν παντί έθνει ο φοβούμενος αυτόν και εργαζόμενος δικαιοσύνην δεκτός αυτώ εστίν» 

Α΄ ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΥΣ, ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΓ΄ Ο ύμνος της αγάπης (Απ. Παύλος )

Εάν ταις γλώσσαις των ανθρώπων λαλώ και των αγγέλων, αγάπην δε μη έχω,γέγονα χάλκος ήχων ή κύμβαλον αλαλάζον.

2. και εάν έχω προφητείαν και είδω τα μυστήρια πάντα και πάσαν την γνώσιν, και εάν έχω πάσαν την πίστιν, ώστε όρη μεθιστάνειν, αγάπην δε μη έχω, ουδέν είμι.

3. και εάν ψωμίσω πάντα τα υπάρχοντά μου, και εάν παραδώ το σώμα μου ίνα καυθήσομαι, αγάπην δε μη έχω, ουδέν ωφελούμαι.

4. Η αγάπη μακροθυμεί, χρηστεύεται, η αγάπη ου ζηλοί, η αγάπη ου περπερεύεται, ου φυσιούται,

5. ουκ ασχημονεί, ου ζητεί τα εαυτής, ου παροξύνεται, ου λογίζεται το κακόν,

6. ου χαίρει επί τη αδικία, συγχαίρει δε τη αληθεία

7. πάντα στέγει πάντα πιστεύει, πάντα ελπίζει, πάντα υπομένει.

8. η αγάπη ουδέποτε εκπίπτει. Είτε δε προφητείαι καταργηθησόνται,

είτε γλώσσαι παύσονται, είτε γνώσις καταργηθήσεται.

9. εκ μέρους δε γιγνώσκομεν και εκ μέρους προφητεύομεν

10. όταν δε έλθη το τέλειον, τότε το εκ μέρους καταργηθήσεται

11. ότε ήμην νήπιος, ως νήπιος εφρόνουν, ως νήπιος ελογιζόμην

ότε δε γέγονα ανήρ, κατήργηκα τα του νηπίου

12. βλέπομεν γαρ άρτι δι’ εσόπτρου εν αινίγματι, τότε δε πρόσωπον

άρτι γιγνώσκω εκ μέρους, τότε δε επιγνώσομαι καθώς και επεγνώσθην.

13. νυνί δε μένει πίστις, ελπίς, αγάπη, τα τρία ταύτα

μείζων δε τούτων η αγάπη.

 Προς Διόγνητο Επιστολή 

 «πατρίδας οικούσιν ιδίας, αλλ' ως πάροικοι· μετέχουσι πάντων ως πολίται, και πάνθ' υπομένουσιν ως ξένοι- πάσα ξένη πατρίς εστίν αυτών και πάσα πατρίς ξένη». Δεν παύουν, δηλαδή, να είναι «πολίτες» (και πατριώτες), αλλά δεν δένονται με την προσωρινότητα του κόσμου.

Γρηγορίου Νύσσης

«ήρθαν έτσι τα πράγματα, ώστε γύρω μας να αφθονούν οι γυμνοί και οι άστεγοι. Είναι πάμπολλοι οι πρόσφυγες που χτυπούν τις πόρτες μας. Πάμπολλοι είναι οι ξένοι και οι μετανάστες. όπου κι αν κοιτάξεις, θα δεις χέρια απλωμένα σε ζητιανιά. Για σπίτι έχουν το ύπαιθρο. Κατάλυμα βρίσκουν στις στοές, τις παρόδους και τα ερημικότερα σημεία της αγοράς. Φωλιάζουν σε τρύπες όπως οι νυχτοκόρακες και οι κουκουβάγιες. Το ρούχο τους είναι διάτρητα κουρέλια. Για χωράφι έχουν τη διάθεση όσων δίνουν ελεημοσύνη. Για τροφή, ό,τι τύχει. Πίνουν νερό από τις κρήνες όπως τα ζώα, και για ποτήρια έχουν τις χούφτες τους. Για αποθήκη έχουν την κοιλιά τους, όσο μπορεί αυτή να συγκρατήσει ό,τι μπαίνει μέσα. Τραπέζι τους είναι τα γόνατά τους διπλωμένα. Κρεβάτι, το έδαφος. Μπάνιο, κάποιος ποταμός ή λίμνη, όπως τα έχει προσφέρει ακατέργαστα και κοινά σε όλους ο Θεός. Η ζωή τους είναι πλέον γεμάτη μετακινήσεις και αγριάδα, όμως δεν ήταν έτσι εξαρχής. Ας όψονται η συμφορά και η ανάγκη»

Το εγκώμιο της ξενίας

Συντεθειμένο από τον Βυζαντινό Γεώργιο Ακροπολίτη τον 13ο αιώνα, που το ακούμε μάλιστα Μεγάλη Παρασκευή, όταν η ψυχή μας υποτίθεται συγκινημένη και ανοιχτή και δοτική. Το θυμίζω, με την αίσθηση ότι δεν μιλάει για τον Θεό-ξένο αλλά για τον άνθρωπο-ξένο: «Δος μοι τούτον τον ξένον, τον εκ βρέφους ως ξένον ξενωθέντα εν κόσμω· [...] δος μοι τούτον τον ξένον, όστις είδε ξενίζειν τους πτωχούς τε και ξένους».

Διδαχές του αγίου Κοσμά του Αιτωλού (ιη' αι.)

«η πατρίδα μου η ψεύτικη, η γήινη και ματαία, είναι από του Αγίου Άρτης και από την επαρχίαν Αποκούρου... Ημείς, Χριστιανοί μου, δεν έχομεν εδώ πατρίδα. Δια τούτο και ο θεός μας έβαλεν τον νουν εις το επάνω μέρος, δια να στοχαζώμεθα πάντοτε την ουράνιον βασιλείαν, την αληθινήν πατρίδα μας»

Θ. Καϊρης

   «Ένα σημείο μαθηματικόν  μέσα στο σύμπαν είναι η γη  και εδόθη όλη προς  κατοικίαν  του ανθρώπου γι’ αυτό, όπου κι αν κατοικεί κανείς, δεν μπορεί να θεωρηθεί ξένος».

      Θ. Καϊρης,σοφός και αγωνιστής παπάς του 1821     

Η Σύνοδος του 1872

Έχει,, ιδιαίτερη σημασία το γεγονός, ότι ο «φυλετισμός» (ρατσιστικός εθνικισμός) καταδικάσθηκε συνοδικά στην Κωνσταντινούπολη το 1872, όπου  αντιμετωπίστηκε ο εθνοφυλετισμός (εθνικισμός) ως αίρεση, ως «καινή δόξα», «ξένος» προς την ορθόδοξη παράδοση και «νεωτερική λύμη»

Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος

«…χρέος των Ορθοδόξων είναι, αντλώντας από τον πλούτο της παραδόσεως, των βιωμάτων και των αρχών της Ορθοδοξίας, να συμμετέχουν στην οικουμενική προσπάθεια αναζήτησης των ενδεδειγμένων λύσεων προς μια παγκόσμια κοινωνία αγάπης….»

 Μελετώντας την Καινή Διαθήκη, και συγκεκριμένα τόσο τα τέσσερα Ευαγγέλια όσο και τις Πράξεις των Αποστόλων αλλά και τις επιστολές, βλέπουμε την πρωτοπορία των ιδεών που αποπνέει και τη διαχρονικότητα των αντιλήψεων που υποστηρίζει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα προαναφερόμενα εδάφια . Μέσα σε μια εποχή έντονων φυλετικών, πολιτιστικών, κοινωνικών και οικονομικών διακρίσεων (1ος μ.Χ. αιώνας ) η Καινή Διαθήκη υποστηρίζει απόψεις έντονα ανατρεπτικές και ρηξικέλευθες για την εποχή της συγγραφής της.

Ο Χριστός μέσα από την προφορική του διδασκαλία και το κείμενο της Καινής Διαθήκης άλλαξε τα δεδομένα, τις προτεραιότητες και τις παγιωμένες αντιλήψεις και διακήρυξε ότι :

1. όλοι είναι ίσοι απέναντι στο Θεό

2. όλοι έχουν ίσες ευκαιρίες για γνώση του Θεού

3. όλοι έχουν τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες υποχρεώσεις σαν χριστιανοί

Κατάργησε, δηλαδή, τις διαχωριστικές γραμμές που υπήρχαν ανάμεσα σε διαφορετικούς πολιτισμούς, πληθυσμιακές και κοινωνικές ομάδες και που αφορούσαν διαφορετικές γλώσσες, θρησκείες, ηθικές αρχές, ήθη και έθιμα, πολιτικά συστήματα και κοινωνικές προκαταλήψεις. Όλα αυτά βρήκαν πεδίο εφαρμογής μέσα στις πρώτες κοινότητες των χριστιανών, στις μετονομαζόμενες αργότερα «εκκλησίες».

 Προσπαθώντας να συνδέσουμε το παρελθόν με το παρόν θα διαπιστώσουμε ότι :

 Ο σεβασμός,  και η αποδοχή κάθε διαφορετικότητας είναι οι απαραίτητες προϋποθέσεις για να μπορέσει το κάθε άτομο να φτάσει στην αυτοπραγμάτωσή του, να καταφέρει δηλαδή να ικανοποιεί τις ανάγκες του και να είναι ευχαριστημένο με τον εαυτό του, αλλά παράλληλα να συμμετέχει δημιουργικά και γόνιμα στην προσπάθεια για αναβάθμισης της κοινωνίας συνεισφέροντας με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του και αλληλεπιδρώντας με τους σημαντικούς «άλλους».

Συνοψίζοντας

• Ως  Χριστιανοί δεχόμαστε τον ξένο και το μετανάστη σαν ευλογία και σαν δώρο Θεού, που μας δίνει ευκαιρία υπηρεσίας και αγάπης Xριστού.
• Aναγνωρίζουμε ότι όλοι έχουμε πλαστεί σαν εικόνα του Θεού και έχουμε τα ίδια ανθρώπινα δικαιώματα για ζωή, εργασία, ελευθερία, σκέψη και έκφραση.
•  Πιστεύουμε ότι το Eυαγγέλιο, που εμπνέει τη λατρεία  και διαμορφώνει την ζωή καταδικάζει το ρατσισμό και τις φυλετικές διακρίσεις και απαιτεί τη δικαιοσύνη για τα θύματα του ρατσισμού και των διακρίσεων.
•  Συμπαραστεκόμαστε στον πόνο και στη θλίψη των θυμάτων των διακρίσεων και στεκόμαστε ο καθένας με τον τρόπο του μαζί τους και κοντά τους.
• Yποστηρίζουμε τη δημιουργία διορθωτικών αντιρατσιστικών θεσμών όπου είναι αναγκαίο στην κοινωνία μας και υποστηρίζουμε όσους εργάζονται για την αλλαγή της νοοτροπίας μας προς την κατεύθυνση της ισότητας και της αποδοχής του ξένου.
•  Tέλος, προσευχόμαστε οι εκκλησίες να καλωσορίζουν ανθρώπους από κάθε φυλή, χρώμα και εθνικότητα, οι οποίοι θα συμμετέχουν πλήρως χωρίς καμιά διάκριση στη ζωή των κοινωνιών και θα αξιοποιούνται για τη δόξα του Θεού και το καλό των ανθρώπων