| 
  • If you are citizen of an European Union member nation, you may not use this service unless you are at least 16 years old.

  • You already know Dokkio is an AI-powered assistant to organize & manage your digital files & messages. Very soon, Dokkio will support Outlook as well as One Drive. Check it out today!

View
 

Το ολοκαύτωμα στην Ελλάδα

Page history last edited by Dimitris 14 years, 2 months ago


Το ολοκαύτωμα στην Ελλάδα

 

Oι Εβραϊκές κοινότητες της Ελλάδος ήταν οι παλαιότερες σε διάρκεια και συνέχεια στην Ευρώπη. Οι κοινότητες, αυτές, μαζί με κείνες που ιδρύθηκαν μετά την εκδίωξη των Εβραίων από την Ισπανία το 1492 μ.Χ. , καταστράφηκαν σχεδόν ολοκληρωτικά από το Ολοκαύτωμα.

Την άνοιξη του 1941, οι Γερμανοί νίκησαν τον Ελληνικό στρατό και κατέλαβαν την Ελλάδα. Η κατοχή διήρκεσε έως τον Οκτώβριο του 1944. Η χώρα διαιρέθηκε σε τρεις ζώνες κατοχής. Στη Βουλγαρία προσαρτήθηκαν η Θράκη και η πρώην Γιουγκοσλαβική δημοκρατία της Μακεδονίας. Οι Γερμανοί κατέλαβαν τη Μακεδονία,συμπεριλαμβανομένης και της Θεσσαλονίκης, τον Πειραιά και την Δυτική Κρήτη. Οι Ιταλοί κατέλαβαν τις υπόλοιπες περιοχές της ηπειρωτικής χώρας και τα νησιά. Ο τόπος διαμονής των Εβραίων, καθόρισε όχι μόνο τη μετέπειτα τύχη τους αλλά και τη δυνατότητα διαφυγής τους.

Oι Ελληνικές αντιστασιακές ομάδες, κομουνιστικές και μη, πολέμησαν τους κατακτητές σε μια προσπάθεια, όχι μόνο να σώσουν την Ελλάδα, αλλά και τους Εβραίους που ζούσαν στη χώρα. Παρόλες τις προσπάθειές τους μόνο 8.000 με 10.000 Ελληνο-Εβραίοι επέζησαν από το Ολοκαύτωμα. Η διάσωσή τους οφείλεται, ως ένα βαθμό, στην άρνηση των Ελλήνων, καθώς και της ηγεσίας της Ελληνικής Ορθόδοξης εκκλησίας, να εφαρμόσουν τα σχέδια των Γερμανών για την απέλαση τους. Επιπλέον, οι Ιταλικές αρχές, μέχρι και την  παράδοσή τους τον  Σεπτέμβριο του 1943, αρνήθηκαν να διευκολύνουν, ή να επιτρέψουν απελάσεις Εβραίων από την δική τους ζώνη κατοχής.

Παρόλο που μέχρι το Μάρτιο του 1943 οι απελάσεις δεν είχαν αρχίσει, η Ελλάδα έχασε τουλάχιστον το 81 τοις εκατό του Εβραϊκού πληθυσμού της κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος. Περίπου 60.000 με 70.000 Ελληνο-Εβραίοι θανατώθηκαν, οι περισσότεροι στο Άουσβιτς- Μπιρκενάου. Μόνο 5.000 Εβραίοι ζουν σήμερα στην Ελλάδα, κυρίως στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη

Στην Αθήνα

Διαταγή που εξέδωσε ο στρατηγός Στρουπ[1]

 

 

O Επικεφαλής Ραββίνος, Barzelai, είχε ισχυρές διασυνδέσεις με τις δημοτικές αρχές και το ΕΑΜ.Οι διασυνδέσεις αυτές και η υποστήριξη του Αρχιεπισκόπου Αθηνών, Δαμασκηνού,συνέβαλαν στη διάσωση του 66 τοις εκατό των

Εβραίων της πόλης. Ο αρχηγός της αστυνομίας Αθηνών, Άγγελος ΈβερτΆγγελος Έβερτ, εξέδωσε ψευδείς ταυτότητες και ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός έδωσε εντολή στην εκκλησία να εκδώσει ψευδή πιστοποιητικά βάφτισης σε αυτούς που κινδύνευαν να απελαθούν. Στην Αθήνα και στον Πειραιά οι Εβραίοι κρύβονταν σε σπίτια Χριστιανών. Ο αρχηγός της αστυνομίας Αθηνών Έβερτ, ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός καθώς και ο Δήμαρχος του Πειραιά τιμήθηκαν από Yad Vashem.

 

Στην Θεσσαλονίκη[2]

Διωγμός, 1942, καλοκαίρι

Η καταδίωξη των Εβραίων της Θεσσαλονίκης άρχισε το καλοκαίρι του 1942. Όλοι οι άνδρες, από ηλικία 18 μέχρι 45 χρονών, στρατολογήθηκαν για καταναγκαστική εργασία, κατά τη διάρκεια της οποίας εξαναγκάστηκαν να στέκονται ώρες κάτω από τον καυτό καλοκαιρινό ήλιο, ξυλοκοπήθηκαν και ταπεινώθηκαν. Η Εβραϊκή κοινότητα έχασε τον πλούτο και την υπερηφάνειά της. Οι Εβραίοι διατάχτηκαν να φορούν το "Kίτρινο Αστέρι," και υποχρεώθηκαν να μετακομίσουν σ' ένα κλειστό γκέτο, δίπλα στις σιδηροδρομικές γραμμές, που ονομαζόταν Baron Hirsch.Ταυτότητες και το Κίτρινο Αστέρι, που εξέδωσαν οι Γερμανοί και υπέγραψε ο Ραβίνος Κορέτζ

Στις 15 Μαρτίου 1943, οι Γερμανοί άρχισαν τις απελάσεις. Κάθε τρεις μέρες μεταγωγικά βαγόνια γεμάτα με 2.000, κατά μέσο όρο, Θεσσαλονικείς Εβραίους κατευθύνονταν στο Άουσβιτζ-Μπιρκενάο

Γιατί τόσο πολλοί Εβραίοι από τη Θεσσαλονίκη χάθηκαν; Πρώτον, η Θεσσαλονίκη ήταν κάτω από τη Γερμανική κατοχή. Δεύτερον, οι Εβραίοι ήταν συγκεντρωμένοι, κυρίως, στην πόλη. Τρίτον, δεν ήξεραν ότι τους μετέφεραν σε κέντρα εξόντωσης, πίστεψαν ο πρόσχημα των Γερμανών, ότι τους πήγαιναν να δουλέψουν στην Πολωνία. Επιπλέον, ο αμφιλεγόμενος Ραβίνος Κορέτζ, που ήταν επικεφαλής της Εβραϊκής κοινότητας, σύμφωνα με πληροφορίες, βοήθησε τους Γερμανούς να οργανώσουν αποτελεσματικές συλλήψεις. Επίσης, οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης μιλούσαν Λαδίνο, κατά συνέπεια η προφορά τους έκανε να ξεχωρίζουν. Ενώ υπήρχε δυνατότητα δραπέτευσης, οι περισσότεροι, φοβούμενοι το χωρισμό από τις οικογένειες τους, δεν εκμεταλλεύτηκαν τις προσφερόμενες επιλογές διαφυγής.

Στη Ζάκυνθο

Η ιστορία των Εβραίων της Ζακύνθου είναι παρόμοια με αυτή των συμπατριωτών τους στα άλλα νησιά του Ιονίου. Η σημαντική διαφορά είναι ότι όλοι οι Εβραίοι της Ζακύνθου, που ανέρχονταν σε 275 άτομα, επέζησαν στο Ολοκαύτωμα. Σ’ αυτό συνέτειναν οι γενναίες προσπάθειες των δυο "Δικαίων μεταξύ των Εθνών," του Επισκόπου Χρυσόστομου και του Δημάρχου Λουκά Carrer Ο Δήμαρχος Καρρέρ

To 1944 o Δήμαρχος Carrer διατάχτηκε, υπό την απειλή όπλου, να παραδώσει κατάλογο των Εβραίων κατοίκων του νησιού. Ο κατάλογος παραδόθηκε στους Γερμανούς περιέχοντας δυο ονόματα: Δήμαρχος Carrer και Επίσκοπος Χρυσόστομος. Επίσκοπος ΧρυσόστομοςΟ Επίσκοπος, με γενναιότητα, είπε στους Γερμανούς, "Eδώ είναι οι Εβραίοι σας. Εάν επιθυμείτε να απελάσετε τους Εβραίους από τη Ζάκυνθο, πρέπει να πάρετε και μένα να μοιραστώ την τύχη τους.

Στα Γιάννενα

Απελάσεις - 25 Μαρτίου 1944

Η παρουσία των Εβραίων στα Ιωάννινα χρονολογείται από το 70 π.Χ.. Οι Εβραίοι των Ιωαννίνων ίδρυσαν μια Ρομανιώτικη κοινότητα, η οποία απαρτιζόταν από Ελληνο-Εβραίους ήδη εγκατεστημένους στην πόλη πριν την εισροή των Σεφαραδιτών τον 15ο και 16ο αιώνα.

Σε αντίθεση με άλλες Εβραϊκές κοινότητες της περιόδου, οι Εβραίοι των Ιωαννίνων περιέσωσαν τις Ρομανιώτικες παραδόσεις και διατήρησαν την πολιτιστική τους ταυτότητα και τις ιδιάζουσες θρησκευτικές τους τελετές μέχρι σήμερα

Οι Ιταλοί, αρχικά, κατέλαβαν τα Ιωάννινα και οι Εβραίοι δε βρέθηκαν αντιμέτωποι με διακρίσεις σε βάρος τους έως την παράδοση της Ιταλίας τον Σεπτέμβριο του 1943.

Μετά την ανάληψη της εξουσίας από τους Γερμανούς, η Εβραϊκή ηγεσία υιοθέτησε μια πολιτική αναμονής, ελπίζοντας ότι και οι Γερμανοί δεν θα προβούν σε απελάσεις. Οι Γερμανοί είπαν στα μέλη των κοινοτήτων ότι τα Ιωάννινα δε θα είχαν την τύχη της Θεσσαλονίκης, γιατί οι Εβραίοι των Ιωαννίνων, ως ομιλητές της Ελληνικής γλώσσας, δεν συνδέονταν με τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης που μιλούσαν Λαδίνο.

ToMάρτιο του 1944, όμως, ο πρόεδρος της Εβραϊκής κοινότητας Ιωαννίνων, ιατρός Ιωσήφ Κοφινάς, συνελήφθη. Κατά τη διάρκεια της κράτησής του έμαθε για τα σχέδια των Γερμανών να απελάσουν Εβραίους και έστειλε κρυφά 

σημείωμα στον Σαβέτα Καμπέλη, ένα διακεκριμένο μέλος της Εβραϊκής κοινότητας , συμβουλεύοντας τους Εβραίους  να τραπούν σε φυγή. Δυστυχώς, ο Καμπέλης επέλεξε να μη μεταδώσει την προειδοποίηση στους Εβραίους των Ιωαννίνων, και στις 25 Μαρτίου 1944, όλη η Εβραϊκή κοινότητα των 1.860 ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένου και του  ίδιου του Καμπέλη, απελάθηκε στο Άουσβιτζ-Μπιρκενάου. Ο Καμπέλης συνειδητοποίησε το λάθος του πολύ αργά

Σήμερα μόνο 35 Εβραίοι κατοικούν στα Ιωάννινα: είναι οι μόνοι εναπομείναντες από την Ρομανιώτικη Εβραϊκή κοινότητα

Στην Ρόδο

Για 2.300 χρόνια, οι Εβραίοι έζησαν στο όμορφο νησί της Ρόδου στο νότιο άκρο του Αιγαίου πελάγους. Η κοινότητα έγινε Σεφαραδίτικη τον 16ο αιώνα, και ήταν μια από τις πιο φημισμένες Σεφαραδίτικες κοινότητες στον κόσμο. Η συναγωγή της Ρόδου, Kahal Shalom, χτίστηκε το 1575 και είναι η αρχαιότερη σε λειτουργία συναγωγή στην Ελλάδα.

H Ρόδος, που είχε παραχωρηθεί στους Ιταλούς μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, υπαγόταν στην Ιταλία και κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Όπως και σε άλλες περιοχές κάτω από την Ιταλική κατοχή, οι Εβραίοι της Ρόδου ήταν σχετικά ασφαλείς μέχρις ότου οι Γερμανοί κατέλαβαν το νησί τον Σεπτέμβριο του 1943

To 1944 ζούσαν περίπου 2.000 Εβραίοι στο νησί, 50 από τους οποίους, ως Τούρκοι υπήκοοι, προστατεύονταν από το Τουρκικό Προξενείο. Οι υπόλοιποι απελάθηκαν στις 20 Ιουλίου 1944.

Οι απελάσεις αποτέλεσαν ένα δραματικό και ατυχές γεγονός, γιατί σε λιγότερο από τρεις μήνες, οι Γερμανοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Ελλάδα. Οι απελάσεις της Ρόδου ήταν οι τελευταίες που οργανώθηκαν από τους Γερμανούς στην Ελλάδα.

Στις 20 Ιουλίου 1944, οι Εβραίοι της Ρόδου και του γειτονικού νησιού της Κω, στάλθηκαν με πλοίο στην κυρίως Ελλάδα. Στριμωγμένοι στο κατάστρωμα κάτω από τον καυτό καλοκαιρινό ήλιο, χωρίς τροφή και νερό, 23 Εβραίοι βρήκαν το θάνατο στο ταξίδι για την ηπειρωτική Ελλάδα. Αφού αποβιβάστηκαν στην ξηρά, φυλακίστηκαν στο τμήμα μεταγωγών Χαϊδαρίου, που είχαν ιδρύσει τα Ες Ες, απ' όπου στη συνέχεια έφευγαν με τραίνο για το Άουσβιτζ-Μπιρκενάου. Μόνο 151 Εβραίοι από τη Ρόδο επέζησαν στο Ολοκαύτωμα.

Σήμερα μόνο 35 Εβραίοι ζουν στη Ρόδο. Το Kahal Shalom στέκεται ακόμα στην "Iουδερία," και αποτελεί ζωντανή μαρτυρία της ακμαίας κοινότητας που κάποτε ζούσε εκεί

Μαρτυρίες

 

 

 

Footnotes

  1. Διαταγή που εξέδωσε ο στρατηγός Στρουπ Εβραϊκό Μουσείο της Ελλάδα
  2. Η Θεσσαλονίκη έχασε το 94 τοις εκατό των Εβραίων κατοίκων της στο Ολοκαύτωμα. Μόνο 1.200 Εβραίοι ζουν εκεί τώρα, μια απλή σκιά της άλλοτε "Μητέρας του Ισραήλ.

Comments (0)

You don't have permission to comment on this page.