Προσπαθούν να διατηρήσουν τη θρησκευτική τους ταυτότητα μέσα σ' ένα περιβάλλον αποκλειστικά χριστιανικό. Καταφέρνουν να γίνουν «αόρατοι», αφού επιλέγουν ανήλιους χώρους, συνήθως υπόγεια πολυκατοικιών, για να τους μετατρέψουν σε χώρους λατρείας. Ο λόγος για τους μουσουλμάνους μετανάστες που ζουν στη χώρα μας και διεκδικούν ισότητα στο δικαίωμα να μπορούν να εκφράζουν ελεύθερα τα δικά τους θρησκευτικά πιστεύω.

Δυσκολίες συνύπαρξης

Ερευνητές του Κέντρου Συμπαράστασης Παλιννοστούντων Μεταναστών, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος «Αναζητώντας τόπους συνύπαρξης», χαρτογράφησαν όλους τους ανεπίσημους χώρους λατρείας των μουσουλμάνων μεταναστών στον δήμο Αθηναίων. Κατέγραψαν τα προβλήματα και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν κατά την τέλεση των λατρευτικών τους καθηκόντων και ανέδειξαν μέσα από προσωπικές συνεντεύξεις τις διακρίσεις που υφίστανται.

• «Οταν μας βλέπουν αλλάζουν δρόμο, αλλάζουν θέση... Επειδή είμαστε ξένοι» περιγράφει ένας από τους μουσουλμάνους. «Νιώθουν ξένοι σε ξένη χώρα που προσπαθούν να κερδίσουν τον σεβασμό» μας είπε η ερευνήτρια Βαγγελιώ Δουρίδα. 

Αυτό που τους δυσαρεστεί είναι ότι οι Ελληνες δεν δείχνουν τον απαραίτητο σεβασμό τόσο στη θρησκεία τους όσο και στη διαφορετική τους κουλτούρα».

• Θεωρούν συχνά ότι το ισλάμ συνδέεται με την Τουρκία, γεγονός που ενεργοποιεί εθνικιστικά αντανακλαστικά από την πλευρά των Ελλήνων. «Πάντα με λένε Τουρκάλα. Δεν είμαι ούτε Τουρκάλα, ούτε ξέρω τουρκικά!», καταθέτει τη μαρτυρία της μια γυναίκα από την Παλαιστίνη. 

• Στην καθημερινότητά τους οι μετανάστες στην Αθήνα συναντούν δυσκολίες στην τέλεση των τελετουργικών λατρευτικών τους πρακτικών, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό σχετίζονται με το εργασιακό τους περιβάλλον: «Δεν θα πούνε ότι, εντάξει παιδιά, σήμερα δε θα δουλέψετε πολύ επειδή έχετε το Ραμαζάνι...», διαβάζουμε σε συνέντευξη άλλου μετανάστη. Είναι ξεκάθαρο ότι στην πλειονότητά τους οι εργοδότες συνήθως δεν είναι πρόθυμοι να δεχθούν τροποποίηση του ωραρίου των εργατών προκειμένου οι τελευταίοι να εκτελέσουν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα.
• Ενθαρρυντικό στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι σπάνιες είναι οι περιπτώσεις που έλληνες εργοδότες έχουν αρνηθεί να προσλάβουν έναν μετανάστη εξαιτίας του θρησκεύματός του. 
• Αυτό που δυσαρεστεί τους μουσουλμάνους μετανάστες είναι ότι συχνά οι Ελληνες δεν αντιλαμβάνονται και δεν σέβονται τα έθιμά τους. Σημειώνουν ότι προσβάλλονται όταν οι συνομιλητές τους περιορίζονται στην αρνητική κριτική και τον κακόβουλο σχολιασμό του πολιτισμικού αξιακού τους πλαισίου και δεν συμμετέχουν σε μια διαλογική συζήτηση με τους μετανάστες.

Οπως σημειώνει στην «Κ.Ε.» ο Σάντι Αγιούμπι, δημοσιογράφος του Αλ Τζαζίρα, «η Ελλάδα δεν έχει συνειδητοποιήσει ακόμη ότι έχει μόνιμους μετανάστες, με διαφορετική κουλτούρα, νοοτροπία, θρησκευτική πεποίθηση. Το πρόβλημά της συνέχεια το μεταθέτει και μοιραία το βρίσκει μπροστά της».

Αίσθημα απομόνωσης

Ο Δ. Αντωνίου, κοινωνικός ανθρωπολόγος, που συμμετείχε ως ερευνητής λόγω της ειδίκευσής του σε θέματα σύγχρονης ισλαμικής παρουσίας, δήλωσε ότι μεγάλο πρόβλημα είναι το άτυπο καθεστώς που διέπει τη λειτουργία των μουσουλμανικών χώρων λατρείας στην Ελληνική πρωτεύουσα. 

«Ενώ είναι γνωστοί στις κρατικές αρχές, λειτουργούν χωρίς την άδεια θρησκευτικού χώρου από το υπουργείο Παιδείας, κάτι βέβαια που δεν συντελεί στην προφύλαξή τους από αυθαίρετες παρεμβάσεις. Πρόκειται συνήθως για υπόγειους χώρους που περνούν απαρατήρητοι από πολλούς Ελληνες. Η αντίληψη κάποιων μουσουλμάνων ότι οι χώροι αυτοί δεν πρέπει να γίνονται άμεσα αντιληπτοί αλλά και η έως τώρα τακτική του κράτους δημιουργούν μια ιδιότυπη συναισθηματική πίεση και επιτείνουν το αίσθημα της απομόνωσης».

• Οι μουσουλμάνοι μετανάστες έχουν τρία βασικά αιτήματα προς το Κράτος και την Εκκλησία:

1.  νομιμοποίηση,
2.  τζαμί,
3.  νεκροταφείο. 

Πιστεύουν ότι η Εκκλησία έχει τη δύναμη να βοηθήσει και στα τρία. Ωστόσο, επειδή υπάρχουν αντιδράσεις, τόσο στο εσωτερικό της όσο και γενικότερα στην ελληνική κοινωνία, δεν έχουν προχωρήσει πολλά ζητήματα, με αποκορύφωμα την κατασκευή του τεμένους.