Τα πρώτα ψήγματα του ρατσισμού και της ξενοφοβίας μπορούν να ανακαλυφθούν ήδη από τις απαρχές της ανθρωπότητας και την καταγραφή των ιστορικών στοιχείων. Δεν ήταν η χρησιμοποίηση των Εβραίων από τους Αιγυπτίους στην αρχαία Αίγυπτο ως σκλάβους- εργάτες κατώτερης κοινωνικής τάξης, ένδειξη και αποτέλεσμα ρατσισμού και ξενοφοβίας;
Στα τέλη του 19ου αιώνα διαμορφώνεται σταδιακά ένα διανοητικό ρεύμα επηρεασμένο από τις εθνικιστικές ιδέες, αλλά και από τις σοσιαλιστικές αντιλήψεις για την κοινωνία. Ένας από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους αυτού του ρεύματος ήταν ο Nietzsche , ο οποίος αμφισβήτησε έντονα τον εθνικισμό και την υπάρχουσα κοινωνική δομή (Tanner, 1994). Την εποχή εκείνη ισχυροποιούνται οι λεγόμενες θεωρίες του κοινωνικού Δαρβινισμού περί ανώτερων και κατώτερων όντων, οι οποίες πρεσβεύουν ότι οι διάφορες φυλές του πλανήτη είναι από τη φύση ιεραρχημένες. Οι θεωρίες αυτές βόλευαν ιδιαίτερα τις μετέπειτα βιομηχανικές χώρες (Αμερικάνικη ήπειρος, αποικιακές δυνάμεις κλπ.), που χρησιμοποιούσαν τη «δουλεία» ως πρακτική για την εκμετάλλευση φθηνού εργατικού δυναμικού και την βιομηχανική ανάπτυξή τους (Σκόρδας, 2004).
Ιστορικές περίοδοι κατά τις οποίες ήταν έντονη η ρατσιστική αντίληψη.
Αρχαία Σπάρτη
Άπαρχάϊντ
Ο όρος απαρτχάιντ εισήχθη τη δεκαετία του 1930 και χρησιμοποιήθηκε ως πολιτικό σλόγκαν του Εθνικού Κόμματος στις αρχές της δεκαετίας του 1940. Αυτή καθαυτή η πολιτική υπήρχε ήδη από την εγκατάσταση των λευκών στη Νότιο Αφρική το 1652, αλλά μετά την ανάληψη της εξουσίας από το Εθνικό Κόμμα το 1948, το απαρτχάιντ συστηματοποιήθηκε και νομικά.
Η εφαρμογή της πολιτικής που αργότερα έμεινε γνωστή ως "χωριστή ανάπτυξη", έγινε δυνατή με την "Πράξη Ταξινόμησης του Πληθυσμού" το 1950. Σύμφωνα με αυτή οι Νοτιοαφρικάνοι χωρίστηκαν σε τρεις κατηγορίες: τους Μπαντού (Μαύρους Αφρικανούς), τους Λευκούς και τους Έγχρωμους (Μιγάδες). Μια τέταρτη κατηγορία, οι Ασιάτες (Ινδοί και Πακιστανοί), προστέθηκε αργότερα.Το σύστημα του απαρτχάιντ επεκτάθηκε μέσω μιας σειράς νόμων που θεσπίστηκαν τη δεκαετία του 1950: την "Πράξη για τις Περιοχές των Ομάδων" που όριζε τους διαφορετικούς τομείς κατοικίας και δουλειάς των φυλών στις αστικές περιοχές, και τις "Πράξεις για την Γη" (1950, 1954), που εμπόδιζε την πρόσβαση των μη λευκών σε ορισμένες περιοχές. Αυτοί οι νόμοι περιόρισαν ακόμα περισσότερο το ήδη μειωμένο δικαίωμα των μαύρων Αφρικανών στην κατοχή γης, παγιώνοντας τον έλεγχο της λευκής μειοψηφίας στο 80% των Νοτιοαφρικανικών εδαφών.Επιπλέον, άλλοι νόμοι απαγόρευσαν τις περισσότερες κοινωνικές επαφές μεταξύ των φυλών, επέβαλαν τον διαχωρισμό των δημόσιων υπηρεσιών και των εκπαιδευτικών συστημάτων, δημιούργησαν κατηγορίες εργασίας για κάθε φυλή, περιόρισαν την δύναμη των ενώσεων των μη λευκών και καταστρατήγησαν την συμμετοχή των μη λευκών στην κυβέρνηση.Η "Πράξη των Αρχών των Μπαντού" το 1951 και η "Πράξη Προώθησης της Αυτοδιοίκησης των Μπαντού" το 1959 επέκτειναν τους διαχωρισμούς μεταξύ των φυλών με τη δημιουργία 10 αφρικανικών "πατρίδων", που τέθηκαν υπό την διοίκηση οργανώσεων φυλών που φέρονταν να έχουν επανιδρυθεί. Η "Πράξη για την Ιθαγένεια των Πατρίδων των Μπαντού" όρισε κάθε μαύρο Νοτιοαφρικάνο ως πολίτη μιας από αυτές τις "πατρίδες", αποκλείοντας έτσι αποτελεσματικά τους μαύρους από την πολιτική σκηνή της Νοτίου Αφρικής. Οι περισσότερες από τις "πατρίδες", λόγω έλλειψης φυσικών πόρων, δεν ήταν οικονομικά βιώσιμες, και καθώς ήταν μικρές και κατακερματισμένες, δεν είχαν την αυτονομία ανεξάρτητων κρατών. Παρ' όλο που η εισαγωγή και η επιβολή του απαρτχάιντ συνοδεύτηκε από τρομερή καταστολή των αντιδράσεων, στη Νότιο Αφρική υπήρξε συνεχής αντίσταση στο απαρτχάιντ. Πολιτικές ομάδες μαύρων, που συχνά υποστηρίζονταν και από συμπαθούντες λευκούς, αντιτάχθηκαν στο απαρτχάιντ χρησιμοποιώντας πολλές μεθόδους, συμπεριλαμβανομένης βίας, απεργιών, διαδηλώσεων και στρατηγικών σαμποτάζ που συχνά προκαλούσαν σοβαρά αντίποινα από την κυβέρνηση. Η διεθνής κοινότητα είχε αποκηρύξει το σύστημα του απαρτχάιντ: το 1961 η Νότιος Αφρική υποχρεώθηκε να αποσυρθεί από την Βρετανική Κοινοπολιτεία από κράτη-μέλη που ήταν κριτικά προς το σύστημα του απαρτχάιντ και το 1985 οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας επέβαλαν επιλεκτικές οικονομικές κυρώσεις στη Νότιο Αφρική αντιδρώντας στην ρατσιστική πολιτική της. Καθώς η πίεση κατά του απαρτχάιντ μεγάλωνε τόσο στο εσωτερικό της Νοτίου Αφρικής, όσο και στο εξωτερικό, η Νοτιοαφρικανική κυβέρνηση, υπό την ηγεσία του Προέδρου Ντε Κλερκ άρχισε να αποδομεί το σύστημα του απαρτχάιντ στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Το 1990 το Εθνικό Κόμμα νομιμοποίησε τα μέχρι τότε υπό απαγόρευση κογκρέσο των μαύρων. Το 1994 το Σύνταγμα της χώρας αναθεωρήθηκε και διεξήχθησαν για πρώτη φορά στην ιστορία ελεύθερες γενικές εκλογές. Με την εκλογή του Νέλσον Μαντέλα ως πρώτου μαύρου προέδρου της Νοτίου Αφρικής, και τα τελευταία ίχνη του απαρτχάιντ τέθηκαν επιτέλους εκτός νόμου.
Πηγή: Εξάντας
Εμφύλιος στην Αμερική
Η δουλεία αποτέλεσε κύρια αιτία του εμφυλίου πολέμου στενά συνδεδεμένη με τις ευρύτερες αντιθέσεις που παρατηρούνταν μεταξύ του Βορρά και του Νότου της Αμερικής σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο.
Η οικονομική ανάπτυξη ήταν πολύ διαφορετική μεταξύ Νότου και Βορρά. Ο Νότος, λόγω κλίματος, ευνόησε τις μεγάλες φυτείες και από αυτές ειδικά το βαμβάκι που εξελίχτηκε σαν η πρώτη ύλη ένδυσης για την εποχή. Πέρα από το γεγονός πως αποτελούσε τον εφοδιαστή όλης της Βόρειας Αμερικής, ο Νότος εξήγαγε ήδη στην Ευρώπη μαζικά, μετατρέποντας αρκετούς πρώην αποίκους σε πλούσιους γαιοκτήμονες. Η εργασία σε τόσο μεγάλες εκτάσεις παρέμενε χειρωνακτική και οι νέγροι δούλοι που υπήρχαν ήδη από τον καιρό της αγγλοκρατίας κατάντησε το κυριότερο εργαλείο της. Η τρομερά γρήγορη ανάπτυξη αυτής της οικονομίας απαίτησε μοιραία και τη συνεχή αύξηση της δουλείας, οπότε ο Νότος έφτασε στο σημείο να κατοικείται κατά 20-30% από δούλους, κάτω από μια απειλητική ανοδική τάση που προμήνυε ότι στο μέλλον θα μπορούσε να εξελιχθεί σε περιοχή με πολύ αραιό λευκό πληθυσμό.
Με τη Διακήρυξη Χειραφέτησης που υπογράφτηκε το 1862/63 και κυρίως τη 13η τροπολογία του Συντάγματος το 1865, περίπου 3,5 εκατομμύρια Αφροαμερικανοί — 40% του πληθυσμού των βόρειων πολιτειών προπολεμικά — απέκτησαν την ελευθερία τους, ενώ η θέση τους στην αμερικανική κοινωνία απασχόλησε έντονα τη χώρα κατά την περίοδο της ανασυγκρότησης των ΗΠΑ (π. 1863-77)
Ρατσιστικές οργανώσεις
Κου Κλουξ Κλαν
Με τον όρο Κου Κλουξ Κλαν (Ku Klux Klan, KKK) αναφερόμαστε κυρίως σε δύο διακριτέςτρομοκρατικές οργανώσεις που έδρασαν στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και υποστήριξαν το ιδεολόγημα της υπεροχής των λευκών έναντι των άλλων φυλών, τον αντισημιτισμό, τον ρατσισμό και την ομοφοβία, καθώς και την αυτοχθονία. Αυτές οι οργανώσεις χρησιμοποίησαν συχνά την τρομοκρατία, τη βία και πράξεις εκφοβισμού, για να καταπιέσουν τους Αφροαμερικανούς και άλλες φυλετικές ομάδες.
Η ίδρυση της πρώτης Κου Κλουξ Κλαν χρονολογείται στις 24 Δεκεμβρίου 1865στο Πουλάσκι τουΤενεσί, αμέσως μετά τον αμερικανικό εμφύλιο πόλεμο. Ιδρύθηκε από έξι βετεράνους των Ομόσπονδων Πολιτειών και η δράση της διήρκεσε μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1870. Η ονομασία «Κου Κλουξ Κλαν» προήλθε από σύνθεση της ελληνικής λέξης κύκλος (Κου Κλουξ) και της αγγλικής clan (φυλή).
Το 1915 δημιουργήθηκε μία δεύτερη διακριτή οργάνωση, στο όρος Στόουν της Ατλάντα, με ιδρυτή τον συνταγματάρχη και ιεροκήρυκα διαφόρων θρησκευτικών αδελφοτήτων Γουίλιαμ Τζόζεφ Σίμονς. Έφτασε στην ακμή της στη δεκαετία του 1920, περίοδο κατά την οποία διέθετε περισσότερα από 4.000.000 μέλη. Διαμορφώθηκε περισσότερο στα πρότυπα μίας αδελφότητας και ένα από τα κυριότερα σύμβολα της οργάνωσης υπήρξε ο καιόμενος σταυρός, ενισχύοντας το φυλετικό ρατσισμό της Κου Κλουξ Κλαν του 19ου αιώνα με την επιθετικότητα έναντι του Ρωμαιοκαθολικισμού και των Εβραίων αλλά και την ξενοφοβία. Κατά τη δεκαετία του 1930, ο αριθμός των μελών της μειώθηκε σημαντικά, μέχρι την προσωρινή διάλυσή της το 1944. Στη νεότερη ιστορία της, η Κου Κλουξ Κλαν ταυτίζεται με μικρότερες μεμονωμένες ομάδες, ενίοτε συνδεδεμένες με άλλες ακροδεξιές οργανώσεις, αριθμώντας στα τέλη του 20ου αιώνα μερικές χιλιάδες μέλη
Δουλεμπόριο
Λέγεται το εμπόριο των δούλων. Το εμπόριο αυτό αναπτύχθηκε παράλληλα με τη δουλεία. Σήμερα δε
γίνεται τουλάχιστον επίσημα, ενώ, ανεπίσημα, φαίνεται ότι σε μερικές χώρες εξακολουθεί να υπάρχει. Το δουλεμπόριο είναι μια από τις πιο παλιές μορφές εμπορίου που έκανε ο άνθρωπος. Μεγάλη όμως ανάπτυξη γνώρισε μετά το 15ο αιώνα. Κέντρο δουλεμπορίου έγινε η Αφρική με τόπο αποστολής τις Πολιτείες της Αμερικής. Το σύνολο των μαύρων, που ζουν σήμερα στην αμερικανική ήπειρο, προέρχονται απ' το δουλεμπόριο.
Με το δουλεμπόριο, από το 1580 περίπου μέχρι και το 1900, ασχολήθηκαν όλοι οι πολιτισμένοι λαοί της Ευρώπης, όπως οι Πορτογάλοι και οι Ισπανοί (που ήταν και οι πρώτοι που το άρχισαν), για να ακολουθήσουν οι Γάλλοι, οι Άγγλοι, οι Βέλγοι, οι Ολλανδοί, οι Αμερικανοί, κλπ. Το εμπόριο των δούλων την εποχή της ακμής του ξεπερνούσε κάθε χρόνο τις 20.000 κομμάτια. Μόνο από το ακρωτήριο Λοπέζ, το 1875, πουλιόντουσαν πάνω από 4.000 κεφάλια το χρόνο.
Οι δούλοι στέλνονταν στην Αμερική, για να καλλιεργήσουν τα χωράφια των αποίκων και κυρίως τα χωράφια γύρω από το Μισισιπή, που σπέρνονταν μπαμπάκι. Το δουλεμπόριο, τόσο από τη μια πλευρά του Ατλαντικού όσο και από την άλλη, γινόταν από οργανωμένες εμπορικές εταιρείες, που πολλές από αυτές σαν ονόματα έχουν παραμείνει μέχρι σήμερα και ασχολούνται, φυσικά, με άλλου είδους εμπόριο.
Σύγχρονες μορφές
Παρά το γεγονός ότι στο σύγχρονο άνθρωπο φαντάζει αδύνατο να διατηρεί στην αποθήκη του... αλυσοδεμένους υπηρέτες, στρέφει με ευκολία το βλέμμα μακριά από την παιδική εκμετάλλευση που γνωρίζει ότι συμβαίνει, χαζεύει για λίγο στις ειδήσεις τα πλοιάρια της ελπίδας των μεταναστών που βουλιάζουν στο λαθραίο τους ταξίδι και απολαμβάνει τις υπηρεσίες καλλίπυγων κοριτσιών από το ανατολικό μπλοκ.
Τrafficking
Το εμπόριο ανθρώπων (trafficking in human beings) σύμφωνα με το Πρωτόκολλο των Ηνωμένων Εθνών «για την πρόληψη, καταστολή και τιμωρία της διακίνησης προσώπων, ιδιαίτερα γυναικών και παιδιών» ορίζεται ως «η πρόσληψη, μεταφορά, μεταβίβαση, στέγαση ή η παραλαβή ανθρώπων μέσω απειλών ή χρήση βίας ή άλλων μορφών εξαναγκασμού, απαγωγής, απάτης, παραπλάνησης, κατάχρησης εξουσίας ή μιας ευάλωτης θέσης ή η καταβολή ή αποδοχή πληρωμών ή άλλων ωφελημάτων για την εξασφάλιση συναίνεσης προσώπου που ασκεί έλεγχο επί άλλου προσώπου, για το σκοπό της εκμετάλλευσης. Η εκμετάλλευση συμπεριλαμβάνει τουλάχιστον την εκμετάλλευση της πορνείας, ή άλλες μορφές γενετήσιας εκμετάλλευσης…..».
Στις αρχές του 21ου αιώνα, το εμπόριο γυναικών αποτελεί μια μορφή σύγχρονου δουλεμπορίου καθώς όπως και σε άλλες εποχές οι γυναίκες-θύματα παραμένουν «κτήματα» των διακινητών που τις εμπορεύονται, στερούνται στοιχειωδών δικαιωμάτων στον ιδιωτικό και δημόσιο βίο καθώς ζουν σε καθεστώς παρανομίας και επομένως αποκλεισμού και είναι υποχρεωμένες να εργάζονται υπό οποιεσδήποτε συνθήκες ακόμη και όταν έχει εξασθενήσει η υγεία τους.
Σύμφωνα με στοιχεία της Unesco, περισσότεροι από 12.000.000 άνθρωποι στον πλανήτη ζουν υπό συνθήκες σκλαβιάς. Η αναπτυγμένη Ευρώπη δέχεται την εισροή γυναικών από τα ανατολικά κράτη της ηπείρου, οι οποίες μεταφέρονται και ζουν σε συνθήκες δουλείας. Στο Ισραήλ εισάγονται 3.000 γυναίκες ετησίως και εκπορνεύονται. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2004, στη Βραζιλία υπάρχουν 25.000 σύγχρονοι σκλάβοι.
Σημαντικά στοιχεία για τη σύγχρονη δουλεία
Δουλεία: Εξαναγκασμός σε έργο χωρίς πληρωμή με την απειλή σωματικής ή ψυχολογικής βίας και αδυναμία απελευθέρωσης.
Εκτιμήσεις ανεβάζουν τον πιθανό αριθμό των δούλων σε 27.000.000 ανθρώπους.
Η πλειοψηφία βρίσκεται στην Ασία και την Αφρική.
Περισσότεροι από 14.500 σκλάβοι περνάνε τα σύνορα των ΗΠΑ κάθε χρόνο και διοχετεύονται σε περισσότερες από 90 πόλεις.
Οι σκλάβοι εργάζονται σε χωράφια, οίκους ανοχής, εστιατόρια, ορυχεία, σπίτια, κα.
Το μέσο κόστος ενός σκλάβου δεν ξεπερνά τα 90 δολάρια.
Το κέρδος από το εμπόριο σάρκας στην Αφρική ξεπερνά τα 1,6 δισεκατομμύρια δολάρια.
Περισσότεροι από 920.000 άνθρωποι είναι δούλοι στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή.
Ένα στα δέκα παιδιά της Αϊτής ζει σε συνθήκες δουλείας.
Περισσότεροι από 6.000 δούλοι ελευθερώθηκαν πρόσφατα στη Βραζιλία
Σαράντα χιλιάδες γυναίκες μεταφέρονται κάθε χρόνο στην Ιαπωνία.
Σταθμοί την ιστορία της δουλείας
6.800 π.Χ.: Η πρώτη μεγάλη πόλη αναπτύσσεται στη Μεσοποταμία. Οι πρώτες πολεμικές συγκρούσεις φέρουν μαζί τους και τους ηττημένους ως σκλάβους.
Το 2.575 π.Χ. οι Αιγύπτιοι κάνουν επιδρομές στα γειτονικά εδάφη και συλλέγουν σκλάβους.
Η δημοκρατία της αρχαίας Αθήνας είχε 30.000 σκλάβους στα ορυχεία της που της επέτρεπαν να πλουτίζει και να φιλοσοφεί. Το ίδιο μονοπάτι ακολούθησαν και οι δυνάμεις της εποχής.
Εκτιμήσεις αναφέρουν ότι ο μισός πληθυσμός της Ρώμης αποτελούνταν από δούλους.
Το 1.000 μ.Χ. η δουλεία αποτελούσε σημαντικό κομμάτι της οικονομίας της Μ. Βρετανίας.
Το 1550 η ζωγραφική της Αναγέννησης αποτυπώνει τους ανθρώπους της εποχής με τους δούλους τους.
Το 1781 ο Ρωμαιος αυτοκράτορας Ιωσήφ ΙΙ καταργεί το θεσμό των δουλοπάροικων στην περιοχή του Αψβούργου.
Στις 26 Αυγούστου 1789, κατά τη Γαλλική Επανάσταση, η Εθνική Συνέλευση υιοθετεί τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, βασισμένη στις ιδέες του Γάλλου φιλόσοφου Ζαν Ζακ Ρουσό. Στο πρώτο από τα 17 άρθρα του αναφέρεται: «Οι άνθρωποι γεννιούνται και παραμένουν ελεύθεροι και έχουν ίσα δικαιώματα».
Το 1803 η Δανία γίνεται η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα της Ευρώπης που απαγορεύει το εμπόριο σκλάβων από την Αφρική.
Το 1807 το Βρετανικό Κοινοβούλιο νομοθετεί την απαγόρευση μεταφοράς σκλάβων από βρετανικά πλοία. Τα ακόλουθα χρόνια, ακολουθούν και άλλα ευρωπαϊκά κράτη.
Το 1833 η Βρετανία καταργεί το θεσμό της δουλείας και στις αποικίες της.
Το 1861 ο Τσάρος της Ρωσίας, Αλέξανδρος ΙΙ απελευθερώνει 50.000.000 δουλοπάροικους.
Το 1863 στις ΗΠΑ ο Πρόεδρος Τζορτζ Λίνκολν νομοθετεί την απελευθέρωση των σκλάβων.
Το 1863 ο Χρυσός Νόμος απελευθερώνει 725.000 σκλάβους στη Βραζιλία.
Στις 4 Μαΐου 1910 υπογράφεται στο Παρίσι η Διεθνής Συνθήκη για τον τερματισμό του εμπορίου λευκής σάρκας. Σύμφωνα με αυτήν, απαγορεύεται η εκπόρνευση ανήλικων γυναικών.
Το 1918 η βρετανική κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ υπολογίζει ότι τα περισσότερα νοικοκυριά που διαθέτουν την οικονομική άνεση, διατηρούν ένα ανήλικο παιδί ως οικιακό δούλο. Το 1923 νομοθετεί την απαγόρευση της αγοραπωλησίας ανήλικων δούλων.
Το 1926 η Κοινωνία των Εθνών εγκρίνει τη Συνθήκη κατά της Δουλείας. Σύμφωνα με αυτήν, δουλεία ορίζεται «η εξάσκηση σε ένα άτομο ενός ή όλων των δικαιωμάτων της ιδιοκτησίας».
Το 1927 καταργείται η δουλεία στη Σιέρα Λεόνε.
Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος επαναφέρει την πρακτική της δουλείας στη Γερμανία, την Ιαπωνία και σε άλλα κράτη.
Το 1980 η δουλεία παραμένει ως ζήτημα στη Μαυριτανία παρά την κατάργηση του θεσμού για τέταρτη φορά.
Το 1989, το Διεθνές Ισλαμιστικό Μέτωπο αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση του Σουδάν και κάνει στρατιωτικές επιδρομές συλλαμβάνοντας κατοίκους από χωριά στο νότιο μέρος της χώρας, αφαιρώντας τους την ελευθερία τους.
Πηγή : Καθημερινή
Comments (0)
You don't have permission to comment on this page.